Een compromisfilm dus. Ook qua vorm is The Shape of Water een ratjetoe. De accordeonmuziek en styling zijn gejat van Franse films, er zit een vleugje Kubrick in de stripfiguurachtige Koude Oorlog-karakters, en er is een visachtige hoofdpersoon die doet denken aan Disney. Deze film gaat dus nergens over en maakt nul emoties los. Tenzij je een kind bent, of als je de werkelijkheid haat. Het was een lange zit.

Ik dacht na afloop: slaat de onzinnige tijd waarin we leven nu ook door in de cinema? Fantasy is nooit mijn favoriete genre geweest, maar deze fictie is zo levenloos, komt zo geforceerd en louter visueel binnen, zonder enige identificatie, dat je denkt: hoe kan een Hollywood-jury een film die zo onwerkelijk, en tegelijk zo saai en zo niet-politiek is, in deze tijd, bekronen? Over seksueel wangedrag in de filmwereld horen we van alles, maar de videoproducten die Amerika levert, die hebben niets meer te bieden, zoals dat land – en de hele Angelsaksische wereld: och Theresa May – op vele vlakken weinig meer te bieden heeft, behalve soms iets aardigs op Netflix.

Op de Nederlandse commerciële zenders zien we dagelijks nog aan de lopende band Amerikaanse series en films, alsof D-Day net geweest is, maar ik denk dat we ons culturele, spirituele en ook ons economische heil beter oostwaarts kunnen zoeken. Amerika heeft vaker naar binnen gekeerde fases gekend, maar het land verliest zeer snel zijn leidende, sturende rol (ach, Syrië) en is feitelijk alleen nog een online macht – met een hoop feitelijke verwarring als gevolg, waar we zeer bezorgd over zijn.

Graag dus meer series en programma’s over (en uit) Duitsland, de Balkan, het Midden-Oosten, India en China dus: want daar gebeurt het. Er is daar vooral een interessantere werkelijkheid: echte mensen, echte smaken, echte gevoelens. En minder xenofobie. Ik geef toe: in het Oosten is niet alles ideaal, zeker niet in landen waar leiders voor het leven wordt gekozen. Maar laten we ze een kans geven en niet steeds doen alsof Amerika nog een voorbeeld is. Dat is voorbij.

Let op de Indiërs en de Chinezen: die willen de wereld in. Hun online giganten kunnen misschien ook dat vervelende webmonopolie van Silicon Valley doorbreken. Heel graag zelfs: een beetje meer concurrentie zou mooi zijn in een tijd dat vijf techgiganten uit de VS alle advertentiegelden en start-ups en andere bedrijven opslokken.

De Amerikaanse droom blijkt, zo is nu duidelijk, de grootste vorm van nepnieuws van de laatste zeventig jaar gebleken. Het is een land van grote ongelijkheid, racisme, geweld, vervuiling, angst en een uitgeholde overheid. In de wereld heeft Amerika politiek en moreel afgedaan is het begonnen aan een lange weg downhill naar meer onvrede, geweld verwarring en ooit misschien scheuring of burgeroorlog. Ik wou maar zeggen: Look East, folks. Probeert u eens een ander kommetje.